Bir çok yazımda görmüşsünüzdür “pozlama” kelimesini. Pozlama aslında fotoğrafın doğru ışık alıp almamasıdır, kişiden kişiye değişebilen bir durumdur, kimisi biraz daha karanlık fotoğraf sevebilirken, kimisi normalden daha aydınlık fotoğraflardan hoşlanıyor olabilir. Biz bu yazıda pozlamanın temellerinden bahsedeceğim…
Sayfa İçeriği
Pozlama Nedir, Nelere Bağlıdır?
Pozlamayı fotoğrafa yeni başlayan biriyseniz; fotoğrafın aydınlık veya karanlık çıkması olarak düşünebilirsiniz, teknik olarak da sensöre düşen ışık miktarıdır. Pozlamayı etkileyen faktörler ise diyafram, enstantane ve ISO ‘dur. Bu terimlerin üçünü de daha sonraki yazılarda detaylı olarak işleyeceğiz. Bu üç terimin de ışıkla doğrudan ilişkisi olduğunu bilmeniz şimdilik yeterli. Bir önceki yazımda hatırlarsanız önceden tanımlı çekim modlarını görmüştük. Çekim modlarını kullandığımızda pozlamaya zaten doğrudan etki edemiyoruz, çünkü makine bizim için zaten bir pozlama değeri belirliyor, bunu da ortalamada tutuyor. Ama belki siz normalden daha aydınlık bir görünüm istiyorsunuz veya daha karanlık istiyorsunuz, bu durumda bahsettiğim modlar kullanılmaz hale geliyor, en azından kağıt üstünde öyle…
Şimdi bu noktada devreye enstantane, diyafram ve ISO üçlüsünün kullanımı giriyor. Bu değerler fotoğrafı çekerken ne kadar süreyle, ne kadar büyük bir aralıktan, hangi ışık değerlerinde sensöre ışık düşüreceğinizi belirler. Kafanız karıştı değil mi? Korkmayın, hepimiz bir zamanlar “yeni başlayan”dık. Fotoğraf çekmeye devam ettikçe ve izledikçe zaten bu kavramlar kafaya tam olarak oturmaya başlıyor.
Enstantane Değerleri
Enstantane konusuna daha sonra yine değineceğiz ama pozlamadan bahsederken bunu atlamak olmuyor, altta enstantane değerlerini göreceksiniz, bu değerler ışığın ne kadar süreyle sensöre düşmesi gerektiğine karar veriyor.
15, 8, 4, 2, 1, 1/2, 1/4, 1/8, 1/15, 1/30, 1/60, 1/125, 1/250, 1/500, 1/1000, 1/2000, 1/4000, 1/8000
Diyafram Değerleri
Alttaki diyafram değerleri de ışığın ne kadar bir açıklıktan içeri girmesi gerektiğini belirliyor. Rakam azaldıkça açıklık artar, yani burada bir ters orantı mevcut, bunu unutmayın…
1, 1.4, 2, 2.8, 4, 5.6, 8, 11, 16, 22, 32, 45
Enstantane ve diyafram da birbirine orantılı olarak hareket ederler, biri azalırken biri artar, altta farklı değerlerde aynı pozlamayı yapmayı sağlayan rakamlar göreceksiniz, bu kafanızda daha iyi oturabilir.
| Enstantane | 1/15 | 1/30 | 1/60 | 1/125 | 1/250 | 1/500 | 1/1000 | 1/2000 |
| Diyafram | f/22 | f/16 | f/11 | f/8 | f/5.6 | f/4 | f/2.8 | f/2 |
Pozometre Nedir?
Peki siz makinenizin ne kadar aydınlık veya ne kadar karanlık çektiğini nasıl önceden göreceksiniz? Pozometre diye bir bileşenimiz var makinelerde, onun sayesinde önceden bu ayarlarımızı yapabiliyoruz, çok eski makinelerde veya bazı nostaljik makinelerde pozometre yok (Lomography ürünleri gibi), bu durumda siz değerleri tahmin edebiliyorsunuz ancak.
Pozometre, matematikteki sayı doğrularına benzer, ibre sıfırın üzerindeyse doğru pozlama değerlerindesiniz demektir, deklanşöre basabilirsiniz.
Bu gördüğünüz Canon makinelerin arka LCD panellerinde bulunan ekran, kırmızı içine alınmış olan kısım da bahsettiğimiz pozometre. Siz deklanşöre yarım bastığınızda burada bir ibre görünür olur ve o ibreyi sıfıra getirmek için ayarlarınızı yaparsınız, bu da sizin pozlamanızı belirler.
Pozlama Telafisi Nedir?
Bu noktada poz telafisine de değinmemiz gerekiyor, pozlamanın değişkenleri her zaman enstantane, diyafram ve ISO olsa da bazen bu değerlere dokunmadan, makinenin pozlama telafisini de kullanarak + veya – pozlayabilirsiniz.
Bahsettiğim ibre yukarıda, artı veya eksi pozlayarak aynı fotoğrafı daha aydınlık veya karanlık çekebilirsiniz. Örneği de aşağıda:
Sonuç
Pozlama ile ilgili temel bilgilere artık sahipsiniz, sizin için doğru pozlama nasılsa o noktada fotoğraf çekmeye devam edebilirsiniz, bunu da zamanla, fotoğraf çektikçe kavrayacaksınız. Şimdilik iyi çekimler…
[note note_color=”#bb100f” text_color=”#ebeae8″]Yine anlayamadığınız veya aklınıza takılan herhangi bir şeyde alttaki yorum kısmına yazabilirsiniz, kısa sürede dönmeye çalışıyorum…[/note]
38 comments
efendim, pozlama değerini takip ederken hep şu soruyu soruyorum kendime "acaba histogramdanmı baksam" çünkü pozometre biraz ezber gibi geliyor bana , yani otomatik çekimde tüm iş makinanın ama buradada bize tüyo veren yine makina değil mi? histogramda verileri okumak ve değerlendirmek sanki biraz da profesyonelce gibi düşünüyorum, siz nasıl değerlendiriyorsunuz hocam , yani histogrammı- pozometremi?
Uğur Bey, tabii ki haklısınız, histogram daha iyi bilgi verir, pozometre makineden makineye bile değişebiliyor, ama ilk planda en azından amatörken histogram çok kafa karıştıran bir şey, zaten zamanla makinenin pozometresinin ne kadar hatalı olabileceğini tecrube edebiliyoruz, bundan sonrası fotoğrafçıya kalmış…
pekalaa ugur beyin söyledigi histogramdan dogru pozlama nasil yapilabiliyor bunu da aciklarmisiniz tahir bey
Gelecek konularımız içinde histogram da olacak.
Bir sonraki konu;merkezi ışık ölçümü,odaksal ışık ölçümü heralde :)
Yok ona daha var :)
Teşekkürler, yararlı oldu benim için.
Tahir Bey,
Makineden yapılan poz telafisi ile Ps de raw çekim üzerinde sonradan yapılan poz telafisi arasında teknik yönden ve sonuç bazında nasıl bir fark vardır ?
Kürşat Bey, RAW 'dan ayar yaparken her zaman bir bozulma olur, makineden yapılan telafide ise bozulma olmuyor çünkü makinede sıfırı o bölge olarak atamış oluyorsunuz. Dolayısıyla makinede yapmak daha sağlıklı.
Tahir abi yazını baya önce yazılmış ancak sizin gibi portre fotoğraflarında uzman bir kişiden portrede pozlamanın nasıl yapılması gerektiğiyle ilgili bir soru sormak istiyorum.
Portre fotooğraflarında genellikle dışarıda çekim yapılırken fotoğrafın bir yüün bi bölümünde fazla diğerinde az pozlamak durumunda kalıyorum genelde fotoğrafı işlerken fazla pozlanmış ve higlight değeri fazla olan fotoğrafların daha güzel sonuş verdiğini farkettim sizce pozlamayı nasıl yapmalıyım?
Edit: yüzün
Yüzün bir tarafını diğerinden fazla nasıl pozlayabiliyorsunuz ayrı fotoğraf olmadan? Işık bir tarafta fazla olunca ister istemez bir tarafı diğer tarafından daha aydınlık olacaktır tabii ki…
Işık yandan geldiği zaman bu soruyu ps işleminde daha az bozulmayı nasıl sağlayabileceğimi öğrenmek için sormuştım teşekkür ederim.
Raw işlerken highlights ı kısarsanız biraz daha iyi bir pozlama elde edebilirsiniz.
Tahir bey, 62 yaşındayım. Emekliyim. Fotografla hobi ve emeklilik uğraşısı olarak ilgileniyorum. Sitenizi keşfettim. Devamlı ziyaret ediyor ve çok bilgi öğreniyorum. Öncelikle tebrik ve teşekkür ediyori başarılı çalışmalarınızın devamını diliyorum.
Bu konu ile ilgili sorum şu: Pozlama konusunu anlatırken hiç kelvin ayarı veya beyaz ayarından söz etmemişsiniz. Nedenini merak ettim. Teşekkürler, selamlar…
Ercan Bey Merhaba, öncelikle teşekkür ederim, bol fotoğraflar dilerim. Pozlama ile beyaz ayarının bir ilgisi yok aslına bakarsanız, pozlama sadece fotoğrafın ne kadar aydınlık veya karanlık olacağını belirler basit anlatımla, beyaz ayarı ise renkle ilgili, dolayısıyla ikisi farklı ayarlar.
Ercan bey Merhaba, Tahir bey geç görüp yanıtlayabilir düşüncesiyle dilim döndüğünce sorunuzu yanıtlıyım.
öncelikle kelvin beyaz ayarı konusu farklı bir kategoriye giriyor ayrı bir başlık konusu olduğu için burda bahsedilmediğini düşünüyorum. keza tüm fotoğraf kavramlarının bir konuda verilmesi karışıklığa neden olacaktır.
Işığın renk sıcaklığının karşılığı Kelvin değeri ile belirtilir. Beyaz olarak tanımlanan ışığın renk sıcaklığı 5500 Kelvin’dir. Bu değerin altındaki ışık kaynakları sarı, turuncu ve kırmızıya doğru kayarlar. Üstündeki ışık kaynakları ise yeşil, mavi ve mora kayarlar.
ayrıca aşağıdaki videoyu izleyiniz.
http://www.youtube.com/watch?v=CC-64kt_vpk
Ahmet bey, iyi güzel de pozlama yaparken kelvin ayarını ayarlamadan iyi bir çekim yapmak mümkün mü? Kelvin ayarını hep otomatikte tutmak ne derece doğru?
Ben kelvin ayarı ile beyaz ayarını aynı anlamda kullandım. İlginize teşekkür. Bakalım Tahir bey ne diyecek? Merak ediyorum.
Ercan Bey, Kelvin ve beyaz ayarı aynı şeyler, Auto white balance çoğu durumda günümüz makinelerde doğru karar veriyor. "Özel stüdyo beyaz ayarı gerektiren ürün ve model ve profesyonel ışıklarla çalışılmayacaksa." dış çekimlerde ve kapalı mekanlarda günlük normal çekimler için de Ortamdaki ışığa göre extra modlar var zaten Otomatik, Tungsten (akkor ampul), Floresan, Gün Işığı, Flaş, Bulut ve Gölge Beyaz Ayarı. gibi ortama göre bu modlarıda makinenizden seçebilirsiniz. sanırım aydınlatıcı olmuştur.
Ahmet bey sayın arkadaşım;
Son yazdıklarınızı ben de biliyorum. Demem o ki, diyafram, instantane, iso gibi beyaz ayarı da pozlamada bence önemli. Hep otomatikte kalması doğru olmaz. Ortama göre ayar yapmak gerek. Benim düşüncem bu. Tahir bey yazısında beyaz ayarından neden bahsetmemiş onu öğrenmek ve bu konudaki fikirlerini öğrenmek istiyorum.
Ercan Bey üste kısımda da anlattım, beyaz ayarı, ISO, enstantane ve diyaframdan farklıdır, evet eğer RAW çekmiyorsanız ortam değiştirdikçe değiştirmeniz gerekir fakat pozlamayla ilgisi yoktur. Bu yazıda sadece pozlamadan bahsettim, kafa karışmasın…
Tahir beyin cevabını şimdi gördüm. teşekkür ediyorum.
Ercan bey okumanız yazmanız var mı.? sualinizin cevabını Tahir Bey'den önce aynı şeyleri belirterek verdim. . beyaz ayarı adı üstünde renk sıcaklığıdır.dikkat " pozlama demedim" siz hiç beyaz ayarından bahsetmemişssiniz diye sorduğunuz için ve pozlamayı bildiğinizi karıştırmadığınızı bilmeyerek olması gerektiği gibi cevapladım. pozlamanın ne olduğunu bilmiyorsunuz, beyaz ayarını soruyorsunuz.? sorduğunuz sorunun cevabını hem bilmiyor hem de verilen yanıtı anlamıyorsunuz, önce gidin bir eğitim alın sonra bur da mantıklı bir şey sorun.. kolay gelsin.
Abi merhaba..bi hoca demisti ki zenci bi arkadasiniz varsa eksi pozlamayla cekmeniz gerek.e eksi pozlamada daha karanlik fotograflar ciktigina gore bu bi celiski degil midir? Yoksa ben mi anlamam gerekeni anlayamadim?
Tam tersi doğru Ahmet Bey, fazla pozlanır.
hocam sayfanızla yenı tanıştım degerli bılgılerınız icin cok teşekkur ederım ıkı ay kursa gıtttım bu kadar bılgı edınememıstım sag olun
güzel bi anlatım olmuş teşekkürler
Metni tam buraya yazın!
Yazılarınız çok faydalı çok teşekkür ederim.
Temel bilgilerle ilgili yeni yazı yazacakmıs8n abi
aynasız olympusta 1/160 değeri yok hangi oran eş değerdir
gece düğün çekimlerinde flaşlı hangi modlarda çekim yapmalı.teşekkürler.
AV modu uygundur.
Mantik olarak F degerlerinin yukselmesi halinde fotograftaki derinlik ve netlik artacaktir denliyor. Fakat cok iyi cekilmis manzara fotograflarinda F degerlerinin 5.6 ile 14 arasinda oldugunu gozlemliyorum. Genelide 5.6 ila 11 arasi. Aslinda 16 hatta 32 ye kadar cikilmasi gerekmezmi. F degerlerinin dusuk tutulmasinin lens’in performansinin genelde 5.6 ile 7.1 arasi maksimum olmasindan dolayi mi oluyor? Yoksa benim kaçirdigim birsey mi var. Cekimlerde statief kullanildigini var sayiyorum. Simdiden ilginize tesekkur ederim.
Lenslerin MTF diyagramlarına bakarsanız belli bir diyafram aralığından sonra keskinlik azalmaya başlar, keskinliğin azalmaya başladığı değer genellikle 11’dir, dolayısıyıla 11’in üstüne çıkmak önerilmez.
Açiklayici bilgi icin tesekkur ederim.
Hocam yarım saattir araştırma yapıyorum ama hala anlamadım. Bu ev modu tüm değerleri + veya – yönde istenilen ayarda otomatik değiştiriyor doğrumu? Manuel modda bir etkisi var mıdır?.
Manuelde kullanmaya gerek yok zaten, bu kısa yoldan aydınlık – karanlık yapıyor diyebiliriz