Odak Kilitleme ve Yeniden Kadrajlama Tekniği

Fotoğrafçılık yolculuğunda çok önemli basamak taşlarından bazıları vardır; bunlardan bir tanesi de odak kilitleme ve yeniden kadrajlama. Kendimden biliyorum öğrendikten sonra ufkumu 100 katına çıkarmıştı, size de aynı öğrendiğim şekilde göstermek ve nerede zorlandığımı anlatarak muhtemelen sizin de yaşadığınız sorunlara değinmek istiyorum.

Temel Odaklama ve Odak Noktaları

Biliyorsunuz ki iki tip odaklama seçeneğimiz var; biri otomatik odaklama, diğeri ise manuel yani el ile odaklama. Dijital sonrasında manuel odaklama çok azalsa da hala bazılarımız biraz zevk olsun diye biraz da güvenmediği için manuel odak kullanabiliyor ama onun dışında tahminimce %90dan fazla oranda fotoğrafçı AF olarak yani otomatik odaklayarak fotoğraf çekiyor.

Fotoğraf makinesi alırken (eğer özellikle yeni aldıysanız) odak noktaları çok önemsenir. “O makinede 9 odak noktası varmış (AF noktası diye de geçer), ama bu makine 51 tane var o zaman bu makine öbüründen çok daha iyi”, veya “9 AF noktası da neymiş, benim telefonda bile daha çok var.” gibi şeyleri çok duyduysanız veya aklınızdan da geçiyorsa siz de bu hastalığa yakalanmışsınız demektir. Aslında çoğu fotoğrafçı için odak noktalarının sayısı çok önemli değildir. Örneğin benim için 1 odak noktası yeterli :) Çoğu fotoğrafçı sadece orta noktayı kullanır ve bunu kullanmaktan dolayı da mutludur, daha fazlasını aramaz.

Neden Orta AF Noktası?

1- Alışkanlık: Tek noktadan odaklamaya alışan bünye bunu değiştirmek istemez, yeterli gelen özelliği insanoğlu bilinç olarak sahiplenir ve memnun olduğu bir özelliği değiştirmek istemez.

2- Tutarlılık: Fotoğraf makineleri ne kadar çok gelişse de hala orta AF noktası diğer AF noktalarına göre en tutarlı odaklama yapan yer. Sağ veya solun genellikle en kararsız olduğunu göz önüne alırsanız kimse riske girmek istemez ve orta noktadan devam etmek ister.

3- Hedefleme isteği: Silah kullanmak gibi düşünün, makineyi elime aldığımda ve odaklama yapmak istediğimde hemen orta noktaya odaklanıyorum ve hedef alıp hedefimi vuruyorum.

Orta AF noktasını kullanırsam, netleme noktam da hep ortada kalır ve böylece kadrajım hep aynı olmaz mı?

En büyük sorunlardan bir tanesi de bu, düşünsenize hep orta noktayı kullanıyorsunuz böylece netlediğiniz obje hep ortada oluyor, iyi ama bütün kompozisyon kurallarında netlemek istediğimiz objeyi ortada kullanmamamız gerektiği, altın noktalara göre dizmemiz gerektiği söyleniyor, bu durumda kafa da karışıyor. İşte bu noktada “yeniden kadrajlama” tekniği devreye giriyor. Bu teknik ben fotoğrafçılığa başladığım dönemde de çok görülmeyen veya anlatılmayan bir teknikti, aslında hala da öyle, çok önemsenmiyor mu yoksa anlatması zor diye mi bilmiyorum ama ben öğrendikten sonra çok iyi hissetmiştim kendimi.

Yeniden Kadrajlama Tekniği

Fotoğraf makinesini elinize aldınız, orta noktayı kullanarak bir yeri netlediniz diyelim, eliniz deklanşöre yarım basılı oluyor bu durumda, elinizi deklanşörden kaldırmadan kadrajınızı değiştirebileceğinizi biliyor muydunuz? Tabii abartmamak üzere… Çok az makineyi sağa, sola, aşağı veya yukarı çevirebilirsiniz böylece netliğiniz obje değişmeden yeni bir kadraj yaratmış olursunuz. Buna biz “yeniden kadrajlama” veya ingilizcesiyle “recomposing” diyoruz. Recomposing aslında yeniden kompozsiyon oluşturma gibi de çevrilebilir, çünkü kadrajı değiştirirken istediğiniz kompozisyonu da elde etmiş oluyorsunuz. Bunu aynı zamanda çoğu makineden bulunan AF-L veya AF-On gibi butonları kullanarak da yapabilirsiniz. Kendi makinenizin kullanım kılavuzunda bunu bulabilirsiniz.

Yeniden kadrajlamayı kullanabilmek için makineniz single-af mode ‘da olmalı, yani Servo modlarda olmadığından emin olun yoksa makineyi kaydırdığınızda makine odağı da kaydırır.

Dikkat Edin!!!

Fotoğraf makinelerinin netleme mekaniği bir matematiğe bağlıdır, geometri diyelim. Netlik bir noktaya değil bir düzleme yapılır. Üstteki görseli Photoshop ‘ta çizmeye çalıştım, fotoğraf makinemizi alıyoruz, orta noktadan ineğin kırmızı noktalalı olan yerine netlediğimizi varsayalım, bip sesini duyduk ve artık kadrajımızı kaydırabiliriz. Yalnız makineyi fazla kaydırırsanız netleme noktası üstteki veya alttak kırmızı noktalara kayabilir, bu da fotoğrafınızın keskin veya net çıkmamasına yol açar. Dolayısıyla yeniden kadrajlama tekniğini kullanırken makineyi çok hafif olarak hareket ettirmeye gayret edin.

Bu tekniğe yeniyseniz bol bol çalışmanızı öneririm, alıştıktan sonra göreceksiniz ki her şey eskisinden daha iyi olacak :)