Fotoğrafçılık yolculuğunda çok önemli basamak taşlarından bazıları vardır; bunlardan bir tanesi de odak kilitleme ve yeniden kadrajlama. Kendimden biliyorum öğrendikten sonra ufkumu 100 katına çıkarmıştı, size de aynı öğrendiğim şekilde göstermek ve nerede zorlandığımı anlatarak muhtemelen sizin de yaşadığınız sorunlara değinmek istiyorum.
Temel Odaklama ve Odak Noktaları
Biliyorsunuz ki iki tip odaklama seçeneğimiz var; biri otomatik odaklama, diğeri ise manuel yani el ile odaklama. Dijital sonrasında manuel odaklama çok azalsa da hala bazılarımız biraz zevk olsun diye biraz da güvenmediği için manuel odak kullanabiliyor ama onun dışında tahminimce %90dan fazla oranda fotoğrafçı AF olarak yani otomatik odaklayarak fotoğraf çekiyor.
Fotoğraf makinesi alırken (eğer özellikle yeni aldıysanız) odak noktaları çok önemsenir. “O makinede 9 odak noktası varmış (AF noktası diye de geçer), ama bu makine 51 tane var o zaman bu makine öbüründen çok daha iyi”, veya “9 AF noktası da neymiş, benim telefonda bile daha çok var.” gibi şeyleri çok duyduysanız veya aklınızdan da geçiyorsa siz de bu hastalığa yakalanmışsınız demektir. Aslında çoğu fotoğrafçı için odak noktalarının sayısı çok önemli değildir. Örneğin benim için 1 odak noktası yeterli :) Çoğu fotoğrafçı sadece orta noktayı kullanır ve bunu kullanmaktan dolayı da mutludur, daha fazlasını aramaz.
Neden Orta AF Noktası?
1- Alışkanlık: Tek noktadan odaklamaya alışan bünye bunu değiştirmek istemez, yeterli gelen özelliği insanoğlu bilinç olarak sahiplenir ve memnun olduğu bir özelliği değiştirmek istemez.
2- Tutarlılık: Fotoğraf makineleri ne kadar çok gelişse de hala orta AF noktası diğer AF noktalarına göre en tutarlı odaklama yapan yer. Sağ veya solun genellikle en kararsız olduğunu göz önüne alırsanız kimse riske girmek istemez ve orta noktadan devam etmek ister.
3- Hedefleme isteği: Silah kullanmak gibi düşünün, makineyi elime aldığımda ve odaklama yapmak istediğimde hemen orta noktaya odaklanıyorum ve hedef alıp hedefimi vuruyorum.
Orta AF noktasını kullanırsam, netleme noktam da hep ortada kalır ve böylece kadrajım hep aynı olmaz mı?
En büyük sorunlardan bir tanesi de bu, düşünsenize hep orta noktayı kullanıyorsunuz böylece netlediğiniz obje hep ortada oluyor, iyi ama bütün kompozisyon kurallarında netlemek istediğimiz objeyi ortada kullanmamamız gerektiği, altın noktalara göre dizmemiz gerektiği söyleniyor, bu durumda kafa da karışıyor. İşte bu noktada “yeniden kadrajlama” tekniği devreye giriyor. Bu teknik ben fotoğrafçılığa başladığım dönemde de çok görülmeyen veya anlatılmayan bir teknikti, aslında hala da öyle, çok önemsenmiyor mu yoksa anlatması zor diye mi bilmiyorum ama ben öğrendikten sonra çok iyi hissetmiştim kendimi.
Yeniden Kadrajlama Tekniği
Fotoğraf makinesini elinize aldınız, orta noktayı kullanarak bir yeri netlediniz diyelim, eliniz deklanşöre yarım basılı oluyor bu durumda, elinizi deklanşörden kaldırmadan kadrajınızı değiştirebileceğinizi biliyor muydunuz? Tabii abartmamak üzere… Çok az makineyi sağa, sola, aşağı veya yukarı çevirebilirsiniz böylece netliğiniz obje değişmeden yeni bir kadraj yaratmış olursunuz. Buna biz “yeniden kadrajlama” veya ingilizcesiyle “recomposing” diyoruz. Recomposing aslında yeniden kompozsiyon oluşturma gibi de çevrilebilir, çünkü kadrajı değiştirirken istediğiniz kompozisyonu da elde etmiş oluyorsunuz. Bunu aynı zamanda çoğu makineden bulunan AF-L veya AF-On gibi butonları kullanarak da yapabilirsiniz. Kendi makinenizin kullanım kılavuzunda bunu bulabilirsiniz.
Yeniden kadrajlamayı kullanabilmek için makineniz single-af mode ‘da olmalı, yani Servo modlarda olmadığından emin olun yoksa makineyi kaydırdığınızda makine odağı da kaydırır.
Dikkat Edin!!!
Fotoğraf makinelerinin netleme mekaniği bir matematiğe bağlıdır, geometri diyelim. Netlik bir noktaya değil bir düzleme yapılır. Üstteki görseli Photoshop ‘ta çizmeye çalıştım, fotoğraf makinemizi alıyoruz, orta noktadan ineğin kırmızı noktalalı olan yerine netlediğimizi varsayalım, bip sesini duyduk ve artık kadrajımızı kaydırabiliriz. Yalnız makineyi fazla kaydırırsanız netleme noktası üstteki veya alttak kırmızı noktalara kayabilir, bu da fotoğrafınızın keskin veya net çıkmamasına yol açar. Dolayısıyla yeniden kadrajlama tekniğini kullanırken makineyi çok hafif olarak hareket ettirmeye gayret edin.
Bu tekniğe yeniyseniz bol bol çalışmanızı öneririm, alıştıktan sonra göreceksiniz ki her şey eskisinden daha iyi olacak :)
24 comments
Çok bilgilendirici, elinize sağlık Tahir bey. Bir sorum olacak: birden fazla af noktasına sahip makinelerde sadece orta noktayı aktif hale getirip diğer noktaları devre dışı bırakma şansımız varmı? Böylece af-mf arası bir mevzu gerçekleştirmiş oluyoruz sanırım :) Sadece orta noktanın çalışmasını istememin sebebini de şöyle açıklayayım: Bu yazıda bize anlattığınız 'yeniden kadrajlama' olayını pratik hale getirmek, bilmem anlatabildim mi?
Tabi tabi var, zaten sadece orta noktayı aktif hale getirerek yapıyoruz bu işlemi de. Her makine için farklı olduğu için kullanım kılavuzunuzdan öğrenmenizi öneririm.
ben biliyordum ama bazı fotoğraflarım net çıkmıyordu, demek ki çok kaydırmamak gerekiyormuş…
Aynen öyle, makineyi çevirişiniz dairesel bir hareket oluşturacağı için o düzlemden kayıyorsunuz çünkü, hafif hareket ettirmek lazım.
çok teşekkür ederim. makinemin bozuk olduğu ve kendimin bu işi yapamadığı kanısına varmıştım. çok sağolun.
Tahir bey bugün tamda bunun üzerine kafama bir soru takılmış ve cevabını bulamamıştım. Sizin yazınızda da o ayrıntıyı bulamadım. Kadrajı tripod kafasındaymış gibi mi çevirmeliyiz yoksa makineyi komple sağa veya solamı kaydırmalıyız?
Tripod kafasında gibi çevirmek zorundayız çünkü gözümüz deklanşörde bu teknikte, makineyi komple sağa veya sola kaydırmak daha doğru sonuç verir gibi görünse de bunu yapamıyoruz çünkü ister istemez makine ileri veya geri gidiyor, deneyip görebilirsiniz :) Önemli olan ileri-geri hiç gitmemek.
bu kadrajlamada hiçmi netlik kaybı yok?kenar noktaları kullanmak daha net sonuçlar ortaya çıkarıyor deniyor bu tekniğe göre?
Netlik kaybı olmamasına dikkat ediyoruz, diyaframınız 1.4 gibi çok riskli değerlerdeyse ufak kayıplar olabilir ama üst değerlerde kayıp olmayacaktır, tabi doğru yaparsanız… Kenar noktalar her zaman daha kararsız noktalardır, daha risklidir.
Evet bende yıllardır kullanıyorum çok işe yarıyor. Tahir Bey Canon 5 D ile ilgili yazınızı okudum ve sipariş verdim. Lens olarak 85mm ve 24-105 uygun mudur sizce?
Hayırlı olsun, lens size bağlı tabi ama bence uygun :)
bunun yerine hızlıca odak noktası değiştirsek daha ıyı olmaz mı ?
Bunu yapmam daha pratik ve guvenilir, o yuzden tercih ediliyor ama tabii size kalmis..
Misalen 1/3 kuralına uymak isticem (bu kuralı ben fazla desteklemıyorum portrede) ama orta af noktası kullandıgımız zaman objemız sol tarafta kalıcak netledıkten sonra aynı duzlemde baya bi sağa gitmem gerekicek demi ?
Evet, orta noktadan netledikten sonra kadraji istediginiz gibi degistirebilirsiniz, cok fazla saga veya sola gitmek gerekmeyecek zaten hele ki dar aci kullaniyorsaniz.
https://tahiryildiz.com/wp-content/uploads/kompozs… örneğin bu fotografta sağ üst şemsiye kısmını orta noktada belirledikten sonra kadrajı bu şekilde belırlesek herhangi bir bozulma olmaz mı cunku baya bi kadraj degısıyo
Evet aynen soylediginiz sekilde yapiliyor, yazida da bunu anlattim zaten.
çok teşekkürler..
Gerçekten dikkatli bir şekilde yapıldığında mukemmel sonuclar veriyor ve çok pratik.Tecrübelerinizi bizlerle paylaştığınız için teşekkürler.
Sevindim, teşekkür ederim :)
Kamera sağa-sola kaydırılırsa çizilen resimdeki düzlem olur. Kamera sağa-sola ya da aşağı-yukarı döndürerek hareket ettiğinde merkezi kamera yarıçapı odaklanma noktası olan küresel bir yüzey çizer. Bu da bize neden çok fazla hareketin yanlış olduğunu gösterir.
Merhaba Tahir bey. Ben orta noktayı kullanmayı seviyorum ya da tercih ediyorum genelde. Gelin damat çekimlerinde biliyorsunuz ki gelin ön planda oluyor ve netlemeyi Gözlerine yapmaya çalışıyoruz. Aslında bu durum yardımımıza koşuyor. Orta noktada gelinin Gözlerine netleme yapıp kadrajımızı değiştirebiliyoruz gelini sürekli kadrajın ortasında tutamayacağımız için. Ve bu hayat kurtarıyor:) doğrusu bu olmalı değil mi?
Merhaba, yani doğrusu budur diyemem sonuçta bu bir teknik, ama ben de bu şekilde kullanıyorum…
Tarih bey merhabalar canon 600D kullanmaktayım af on tuşu yok acaba odağı kitleyen bir tuş var ben mi bilmiyorum yardımcı olur musunuz ?